Önce giriş cümlemi yazayım, sonra açıklamasını yapacağım. Bana göre “Prof.Dr. Şener Üşümezsoy, günümüzün Vesalius’udur”. Ne demek istedim dilim döndüğünce anlatmaya çalışacağım.
İlk üniversitem olan İstanbul Üniversitesi Bilim Tarihi bölümünde son sınıfta bitirme ödevim “Osmanlı’da teşrih(diseksiyon/anatomi)” konusuydu. Hatta onun için bir dönem cerrahpaşa tıp fakültesinde misafir öğrenci olarak tıp tarihi derslerine girdim. Tabi konu anatomi olunca hocaların katkısıyla meşhur anatominin üstadı Vesalius’u tanıdım. Tanıdım diyorum, o zamana kadar adını bile duymamıştım.
Vesalius, 1500’lerde dünyaya gelen meraklı bir çocuk. Babası, dedesi, büyük dedesi hep saray hekimbaşılığı yapmış, saygın bir aile. Özetle Vesalius bu ailede küçüklükten beri sahada yetişiyor. Bir gün insan bedenini incelerken, Galen(os)’un insanda var olduğunu iddia ettiği kemiği göremiyor. Bir başka cesedi inceliyor, bakıyor öyle bir kemik veya anatomik yapı yok. Durum kötü. Çünkü yüzyıllardır var olduğuna inanılan yapı doğru değil. Bunu Vesalius açıklıyor. Vay efendim sen misin bunu açıklayan. Kıyametler kopuyor. Çünkü Galen(os) tıbbı, dini olarak da otorite olarak kabul edildiği için, Galen’e karşı çıkmak aynı zamanda dine karşı çıkmak demek de oluyor.
Aslında herşey ortada incelenen cesetlerle (sahayla), literatürdeki anatomi uyuşmuyor. Ama literatür değişir mi… tabi ki hayır. Vesalius’a fikrinden vaz geçmesi yoksa afaroz edileceği söylenir. Vesalius vazgeçmez, böylelikle afaroz edilir. Kral bile onu koruyamaz. Karşısında koskoca din ve literatür var. İdam edilmesini engelller ama sürgüne yollar.
Şunun iyi anlaşılmasını isterim. Vesalius’u, Kral koruyamaz kral..
Kısaca hayatı sürgünlerle geçer. Tezini ispat için cesetleri bilim insanlarının(!) yanında inceler. Ama bu insanların fikrini değiştirir mi? Hayır. Ancak Vesalius öldükten yıllar hatta asırlar sonra söylediklerinin doğruluğu kabul edilir.
Neyse lafı uzatmayım. Prof.Dr. Şener Üşümezsoy hocayı şahsen tanımam bilmem ama yıllardır takip ederim. Bana göre zamanın Vesalius’udur. Deprem konusunda putları kırıp, sahayı göstermektedir. Herkes kendi inanmak istediğine inanabilir. Ben şahsen hocanın bilgisine itibar ediyorum.
Sefer Kayaoğlu
